سلنیوم

سلنیوم، یک ماده معدنی ضروری است که از بسیاری از فرآیندهای بدن پشتیبانی میکند و می تواند به بهبود شناخت، عملکرد سیستم ایمنی و باروری کمک کند. سلنیوم، نقش کلیدی در حفظ متابولیسم هورمون تیروئید و سنتز DNA و محافظت از بدن در برابر آسیب اکسیداتیو و عفونت دارد(این نتایج، از سوی دفتر مکمل های غذایی (ODS)، اعلام شده اند). مقدار سلنیوم در غذا، بستگی به غلظت خاک و آب محل رشد آن دارد. افراد همچنین می توانند این ماده معدنی را به غذاها اضافه یا به عنوان مکمل مصرف کنند.

این مقاله به بررسی فواید بالقوه سلنیوم، میزان توصیه شده روزانه سلنیوم و برخی از خطرات احتمالی سلامت مرتبط با آن، خواهد پرداخت.

فواید سلنیوم

سلنیوم، در چندین جنبه از سلامت انسان نقش دارد، اما دانشمندان هنوز در حال انجام تحقیقات بالینی بیشتری برای تعیین تأثیر این ماده مغذی هستند. در ادامه، به برخی از مزایای سلامتی احتمالی با جزئیات بیشتری نگاه می‌کنیم.

1- کاهش خطر بیماری قلبی و عروقی

طبق ODS، سلنوپروتئین ها، با جلوگیری از اصلاح اکسیداتیو لیپیدها یا چربی های بدن، بر سلامت قلب تأثیر می گذارند. این امر، التهاب و تجمع پلاکت ها را کاهش می دهد. با این حال، هیچ شواهد بالینی ثابتی وجود ندارد که نشان دهد این ماده معدنی، خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد. برخی از مطالعات نشان می دهد، افرادی که سلنیوم کمتری در خون دارند، در معرض خطر بیشتری برای بیماری قلبی هستند، اما مطالعات دیگر این موضوع را رد می کنند. به طور کلی، رژیم غذایی غنی از سلنیوم، ممکن است به حفظ سلامت قلب شما کمک کند، زیرا سطوح پایین سلنیوم، با افزایش خطر بیماری قلبی مرتبط است. در تجزیه و تحلیل 25 مطالعه ، افزایش 50 درصدی سطح سلنیوم خون، با کاهش 24 درصدی خطر بیماری قلبی همراه است. همچنین، سلنیوم علائم التهاب را (که یکی از عوامل خطربیماری قلبی است ) در بدن کاهش می دهد. علاوه بر این، میتواند سطح گلوتاتیون پراکسیداز(یک آنتی اکسیدان قوی) را در بدن افزایش دهد. در واقع، سلنیوم با کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو در بدن، به کاهش خطر بیماری قلبی کمک می کند. استرس اکسیداتیو و التهاب، با آترواسکلروز یا ایجاد پلاک در شریان ها مرتبط است. آترواسکلروز می تواند منجر به مشکلات سلامتی خطرناکی مانند سکته مغزی و حملات قلبی شود. گنجاندن غذاهای غنی از سلنیوم در رژیم غذایی شما، راهی عالی برای به حداقل رساندن سطح استرس اکسیداتیو و التهاب است.

2- کاهش خطر زوال عقل

فعالیت آنتی اکسیدانی سلنیوم، به کاهش خطر زوال عقل مرتبط با افزایش سن و اختلالات ناشی از شرایطی مانند بیماری آلزایمر کمک می کند. با این حال، پزشکان هنوز سلنیوم را برای این منظور توصیه نمی کنند. با توجه به مطالعات انجام شده در مجله بیماری آلزایمر و مجله عناصر ردیابی در پزشکی و شواهد زیست شناسی، مانند سلامت قلب، میزان تأثیر سلنیوم بر زوال عقل، هنوز در دست بررسی است. به طور کلی، بیماری آلزایمر، یک بیماری ویرانگر است که باعث از دست دادن حافظه می شود و بر تفکر و رفتار تأثیر منفی می گذارد. این بیماری، ششمین علت مرگ و میر در ایالات متحده است. بنابراین یافتن راه هایی برای پیشگیری از این بیماری، ضروری است. اعتقاد بر این است که استرس اکسیداتیو، هم در شروع و هم در پیشرفت بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس و آلزایمر نقش دارد. چندین مطالعه نشان داده اند که بیماران مبتلا به بیماری آلزایمر، سطح سلنیوم خونی کمتری دارند. علاوه بر این، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که آنتی‌اکسیدان‌ها در غذاها و مکمل‌ها، ممکن است حافظه را در بیماران مبتلا به آلزایمر بهبود بخشند. یک مطالعه کوچک نشان داد که مصرف آجیل برزیلی غنی از سلنیوم در روز، باعث بهبود روانی کلامی و سایر عملکردهای ذهنی در بیماران مبتلا به اختلال شناختی خفیف می شود.

3- پیشگیری از اختلالات تیروئید

سلنیوم برای عملکرد مناسب غده تیروئید شما مهم است. در واقع، بافت تیروئید حاوی مقدار بیشتری سلنیوم نسبت به هر اندام دیگری در بدن انسان است. این ماده معدنی قدرتمند، به محافظت از تیروئید در برابر آسیب اکسیداتیو کمک و نقش اساسی در تولید هورمون های تیروئید ایفا می کند. غده تیروئید، متابولیسم شما را تنظیم و رشد و تکامل بدن را کنترل می کند و کمبود آن، با شرایط تیروئیدی مانند تیروئیدیت هاشیموتو(نوعی کم کاری تیروئید که در آن سیستم ایمنی به غده تیروئید حمله می کند) مرتبط است. یک بررسی شامل بیش از 6000 نفر نشان داد که سطوح پایین سلنیوم، با افزایش خطر تیروئیدیت خود ایمنی و کم کاری تیروئید مرتبط است. علاوه بر این، برخی از مطالعات نشان داده اند که مکمل های سلنیوم، برای افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو مفید هستند و مصرف مکمل های سلنیوم روزانه به مدت سه ماه، منجر به کاهش آنتی بادی تیروئید و بهبود خلق وخو در مبتلایان به بیماری هاشیموتو میشود. با این حال، قبل از اینکه مکمل های سلنیوم برای افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو توصیه شود، تحقیقات بیشتری لازم است.

4- کاهش خطر سرطان

نقش سلنیوم در ترمیم DNA به این معنی است که ممکن است در پیشگیری از سرطان نقش داشته باشد. با این حال، این امر، به نوع سلنیوم و نوع سرطان فرد بستگی دارد. سایر مطالعات در سال 2018 نشان می دهد که مکمل های سلنیوم ممکن است تأثیر کمی بر خطر سرطان داشته باشند. اما بررسی 69 مطالعه که شامل بیش از 350000 نفر بود نشان داد که داشتن سطح بالای سلنیوم خون، با کاهش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان از جمله سرطان سینه، ریه، روده بزرگ و پروستات مرتبط است. البته، این اثر فقط با سلنیوم به دست آمده از طریق غذاها مرتبط است، نه مکمل ها. با این حال، برخی تحقیقات نشان می دهد که مکمل سلنیوم ممکن است عوارض جانبی را در افرادی که تحت پرتودرمانی هستند، کاهش دهد. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد که مکمل های سلنیوم خوراکی، کیفیت کلی زندگی را بهبود می بخشد و اسهال ناشی از تشعشع را در زنان مبتلا به سرطان دهانه رحم کاهش می دهد.

5- عمل به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی

آنتی اکسیدان ها، ترکیباتی در غذاها هستند که از آسیب سلولی ناشی از رادیکال های آزاد جلوگیری می کنند. رادیکال های آزاد، محصولات جانبی طبیعی فرآیندهایی مانند متابولیسم هستند که روزانه در بدن شما تشکیل می شوند. مواردی مانند سیگار کشیدن، مصرف الکل و استرس می توانند باعث افزایش رادیکال های آزاد و در نهایت، استرس اکسیداتیو شوند که به سلول های سالم آسیب می رساند. استرس اکسیداتیو، با شرایط مزمنی مانند بیماری قلبی، آلزایم، سرطان و همچنین پیری زودرس و خطر سکته مغزی مرتبط است. آنتی اکسیدان هایی مانند سلنیوم، با کنترل و خنثی کردن رادیکال های آزاد اضافی و محافظت از سلول ها در برابر آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو، کار می کنند.

6- کاهش علائم آسم

آسم، یک بیماری مزمن است که با افزایش سطح استرس اکسیداتیو و التهاب در بدن مرتبط است. با توجه به توانایی سلنیوم در کاهش التهاب، برخی مطالعات نشان می دهد که این ماده معدنی، به کاهش علائم مرتبط با آسم کمک می کند. تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به آسم، سطح سلنیوم خونشان کمتر است. در واقع، بیماران مبتلا به آسم با سطوح بالاتر سلنیوم خون، عملکرد ریه بهتری نسبت به آنهایی که سطح سلنیوم خونشان پایین است، دارند. مطالعه دیگری نیز نشان داد که مصرف روزانه 200 میکروگرم سلنیوم در افراد مبتلا به آسم، باعث کاهش مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی مورد استفاده برای کنترل علائم آنها می شود. با این حال، تحقیقات در این زمینه متناقض است و برای درک کامل نقش سلنیوم در ایجاد و درمان آسم، به مطالعات بزرگتری نیاز است.

7- تقویت سیستم ایمنی بدن

سیستم ایمنی بدن شما، با شناسایی و مبارزه با تهدیدات احتمالی مانند باکتری ها، ویروس ها و انگل ها، بدن شما را سالم نگه می دارد. مطالعات نشان داده اند که افزایش سطح سلنیوم خون، با افزایش پاسخ ایمنی مرتبط است. از سوی دیگر، نشان داده شده است که کمبود این ماده معدنی، به عملکرد سلول های ایمنی آسیب می رساند و منجر به کندتر شدن پاسخ ایمنی می شود. همچنین، مطالعات کمبود آن را با افزایش خطر مرگ و پیشرفت بیماری در افراد مبتلا به HIV مرتبط دانسته اند. علاوه بر این، مکمل های سلنیوم ممکن است به تقویت سیستم ایمنی در افراد مبتلا به آنفولانزا، سل و هپاتیت C کمک کند.

کمبود سلنیوم

کمبود سلنیوم، به عدم وجود سلنیوم کافی در بدن شما اشاره دارد و می تواند چندین مشکل سلامتی ایجاد کند. مقدار سلنیوم در منابع غذایی، تا حد زیادی با کیفیت خاک مورد استفاده برای رشد آنها تعیین می شود. بارندگی، تبخیر و سطوح Ph، همگی بر غلظت سلنیوم در خاک تأثیر می‌گذارند. این امر باعث می شود کمبود سلنیوم در نقاط خاصی از جهان شایع تر باشد. در ایالات متحده تصور می شود که کمبود سلنیوم نادر است. با این حال، تحقیقات تخمین زده است که بیش از 1 میلیارد نفر در سراسر جهان تحت تأثیر مصرف ناکافی سلنیوم قرار دارند. همان بررسی، پیش‌بینی می‌کند که اثرات تغییر آب و هوا، به تدریج غلظت سلنیوم خاک را در بسیاری از نقاط جهان از جمله جنوب غربی ایالات متحده کاهش می‌دهد. تحقیقات اخیر نشان می دهند که حتی ممکن است ارتباطی بین کمبود سلنیوم و انواع خاصی از سرطان وجود داشته باشد. با این حال، برای نتیجه گیری قطعی، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

علائم کمبود سلنیوم

کمبود سلنیوم می تواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند. رایج ترین آنها عبارتند از:

o       ناباروری در مردان و زنان

o       ضعف عضلانی

o       خستگی

o       مه مغزی

o       ریزش مو

o       تضعیف سیستم ایمنی

مصرف توصیه شده سلنیوم

کمبود سلنیوم در سراسر جهان نادر است. اما معمولاً فقط در مناطقی با محتوای بسیار کم سلنیوم در خاک رخ می دهد، مانند چندین منطقه در چین. با این حال، با توجه به ODS، برنامه های مکمل، عمدتاً این کمبودها را در جمعیت چین ریشه کن کرده است.

 DVیا ارزش روزانه توصیه شده برای سلنیوم، 55 میکروگرم در روز برای اکثر بزرگسالان است. اما در دوران بارداری، فرد باید 60 میکروگرم و در دوران شیردهی 70 میکروگرم در روز مصرف کند.

به طور کلی، میانگین مصرف روزانه (RDA) سلنیوم، به شکل زیر است:

o       از بدو تولد تا 6 ماهگی: 15 میکروگرم

o       سنین 7 تا 12 ماه: 20 میکروگرم

o       سنین 1 تا 3 سال: 20 میکروگرم

o       سنین 4 تا 8 سال: 30 میکروگرم

o       سنین 9 تا 13 سال: 40 میکروگرم

o       سنین 14 تا 18 سال: 55 میکروگرم

o       سنین 19 تا 50 سال: 55 میکروگرم

o       بالای 51 سال: 55 میکروگرم

o       زنان شیرده و باردار: 60 تا 70 میکروگرم

منابع غذایی سلنیوم

سلنیوم، اغلب در غلات کامل و محصولات حیوانی مانند ماهی و تخم مرغ یافت می شود. مقدار سلنیوم در غلات و غذاهای مبتنی بر غلات، به محتوای خاک محل رشد آنها بستگی دارد.

غذاهای زیر، منابع خوب سلنیوم هستند:

1- آجیل برزیلی

آجیل برزیلی، سرشار از سلنیوم است و 1 اونس یا 6 تا 8 مغز آن، حاوی 544 میکروگرم است. این میزان، 989٪ از ارزش روزانه توصیه شده (DV) یک بزرگسال را تشکیل می دهد.

2- تن ماهی

حدود 85 گرم ماهی تن پخته شده، حاوی 92 میکروگرم سلنیوم یا 167 درصد از DV در بزرگسالان است.

3- هالیبوت

85 گرم از هالیبوت نیز، 47 میکروگرم یا 85 درصد از DV بزرگسالان را دارد.

4- ساردین

یک قوطی 85 گرمی ساردین با استخوان، 82 درصد از DV بزرگسالان را تشکیل می دهد، که حاوی 45 میکروگرم سلنیوم است.

5- میگو

حدود 85 گرم میگوی کنسرو شده، دارای 40 میکروگرم سلنیوم یا 73 درصد از DV بزرگسالان است.

6- ژامبون کبابی

85 گرم ژامبون بو داده نیز، حاوی ۴۲ میکروگرم سلنیوم و معادل 76 درصد از DV بزرگسالان است.

7- ماکارونی غنی شده

برخی از برند های ماکارونی، با سلنیوم غنی شده اند که پس از پخته شدن، یک فنجان از آنها، حاوی 37 میکروگرم سلنیوم یا 67 درصد از DV بزرگسالان است.

8- گوشت بوقلمون

85 گرم بوقلمون بدون استخوان و بو داده، حاوی 56 درصد DV بزرگسالان است که 31 میکروگرم از سلنیوم را شامل می شود.

9- جگر گاو

85 گرم جگر گوشت گاو سرخ شده در تابه، می تواند 28 میکروگرم سلنیوم یا 51 درصد از DV یک بزرگسال را تامین کند.

10- پنیر کاتیج

یک فنجان از این پنیر، حاوی 20 میکروگرم سلنیوم یا 36 درصد از DV بزرگسالان است.

11- مرغ

حدود 85 گرم مرغ سوخاری، 22 میکروگرم سلنیوم یا 40 درصد از DV بزرگسالان راتشکیل می دهد.

12- برنج قهوه ای

حدود یک فنجان برنج پخته، قهوه‌ای و دانه بلند، حاوی 35 درصد DV بزرگسالان یا 19 میکروگرم  سلنیوم است.

13- تخم مرغ

یک تخم مرغ بزرگ و آب پز، 15 میکروگرم از این ماده مغذی را تامین می کند که معادل 27 درصد از DV بزرگسالان است.

14- نان

به طور متوسط، یک تکه نان سبوس دار، حاوی 24 درصد DV بزرگسالان یا 13 میکروگرم سلنیوم است.

15- لوبیا پخته

لوبیا پخته منبع خوبی از سلنیوم و همچنین پروتئین است که یک فنجان از آن، 24٪ از DV یا 13 میکروگرم سلنیوم را برای بزرگسالان فراهم می کند.

عوارض سلنیوم

حداکثر مصرف برای سطح مطلوب سلنیوم در بدن، 400 میکروگرم برای بزرگسالان است. به ندرت پیش می‌آید که سلنیوم، به ویژه سلنیوم موجود در غذا، بیش از حد مصرف شود. با این حال، مصرف زیاد مکمل های با غلظت بالا، می تواند اثرات منفی داشته باشد.

این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشند:

o       وجود طعم فلزی مانند در دهان

o       ناخن های شکننده

o       دندان های لکه دار یا پوسیده

o       مشکلات گوارشی، مانند حالت تهوع

o       ناهنجاری های عصبی

o       خستگی و تحریک پذیری

o       ضایعات و بثورات پوستی

o       ریزش مو

در موارد شدید، مصرف بیش از حد سلنیوم می تواند منجر به نارسایی کلیه، نارسایی قلبی و مرگ شود.

سوالات متدوال درباره سلنیوم

در بخش زیر، به برخی سوالات رایج درمورد سلنیوم، پاسخ داده شده است.

1- قرص سلنیوم برای چه مواردی استفاده می شود؟

مکمل های سلنیوم، برای پیشگیری یا درمان کمبود سلنیوم استفاده می شود. بدن برای رشد و سلامت طبیعی به سلنیوم نیاز دارد. سلنیوم برای آنزیم های خاصی که به عملکرد طبیعی بدن کمک می کنند مورد نیاز است.

2- چه داروهایی را نباید با سلنیوم مصرف کرد؟

داروهایی که بر سطح سلنیوم در بدن تأثیر می گذارند، نباید همزمان با آن مصرف شوند.

این داروها شامل موارد زیر می باشند:

1- سیس پلاتین(یک داروی شیمی درمانی)

2- داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت (رقیق کننده های خون) که در صورت ترکیب با داروهای زیر، سلنیوم ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد:

o       کلوپیدوگرل (پلاویکس)

o       وارفارین (کومادین)

o       هپارین

o       آسپرین

3- آیا سلنیوم می تواند باعث افزایش وزن شود؟

یک مطالعه روی 11 مرد نشان داد که افزایش مصرف سلنیوم، باعث افزایش وزن می شود. مطالعه دیگری روی 24 شرکت کننده نشان داد که مصرف مرغ غنی شده با سلنیوم، هیچ تاثیری بر کاهش وزن ندارد.

4- بهترین شکل سلنیوم چیست؟

سلنیوم به شکل سلنومتیونین، ممکن است بهترین گزینه باشد. سلنومتیونین، در مقایسه با سایر اشکال سلنیوم مورد استفاده در مکمل ها، از جمله سلنیت سدیم، دارای نرخ جذب بالاتری است.

5- چه مدت باید سلنیوم مصرف کنم؟

برخی تحقیقات نشان می دهد که مصرف 100 تا 200 میکروگرم مکمل سلنیوم روزانه به مدت 6 ماه، می تواند سطح کلسترول را کاهش دهد. بسیاری از افراد در این مطالعه، قبل از شروع تحقیقات، سطوح پایینی از سلنیوم در بدن خود داشتند.

6- بهترین زمان مصرف سلنیوم، چه ساعاتی در روز است؟

مهم نیست که سلنیوم در چه زمانی از روز مصرف شود. با این حال، اگر معده شما حساس است، باید سلنیوم را همراه با یک وعده غذایی مصرف کنید.

7- آیا سلنیوم برای پوست مفید است؟

سلنیوم، یک ماده معدنی است و باعث می شود پوست سفت و محافظت شده باقی بماند. سلنیوم آسیب رادیکال های آزاد را قبل از ایجاد فرصتی برای ایجاد چین و چروک های زودرس متوقف می کند. همچنین، در محافظت از غشای سلولی در برابر آسیب UV، التهاب و رنگدانه، موثر است.

8- آیا سلنیوم به چربی شکم کمک می کند؟

مطالعات نشان می دهد که مصرف مقادیر بالای سلنیوم، ممکن است به کاهش چربی بدن کمک کند.

9- آیا کمبود سلنیوم باعث ریزش مو می شود؟

هنگامی که کمبود سلنیوم رخ می دهد، می تواند باعث کم کاری تیروئید و ریزش مو شود.

10- چگونه بفهمیم که به سلنیوم نیاز داریم؟

تشخیص کمبود سلنیوم را می توان با آزمایش خون انجام داد که نشان دهنده مصرف اخیر سلنیوم است. نمونه های مو یا ناخن نیز می توانند نشانه بهتری از وضعیت سلنیوم طولانی مدت است.

11- کدام میوه بیشترین سلنیوم را دارد؟

نیمی از گریپ فروت سفید که وزن آن حدود 115 گرم است، 1.7 میکروگرم سلنیوم دارد. یک فنجان انگور قرمز یا سبز نیز، حاوی همین مقدار سلنیوم است.

12- آیا سلنیوم به انرژی کمک می کند؟

سلنیوم یک ماده معدنی و آنتی اکسیدان ضروری است که برای سلامت کلی و انرژی ذهنی و جسمی مهم است.

13- آیا سلنیوم به درد عصبی کمک می کند؟

به دلیل قدرت بالای مهارکننده های کانال TRP، سلنیوم ممکن است به عنوان جایگزینی برای داروهای درمانی معمولی از طریق مهار کانال TRP برای درمان بیماری های عصبی، از جمله درد اعصاب محیطی، عمل کند.

14- آیا مصرف سلنیوم، باعث احساس خستگی می شود؟

مصرف بیش از حد سلنیوم در طول زمان، می تواند منجر به سلنوز شود که ریزش مو، شکنندگی ناخن، حالت تهوع، تحریک پذیری، خستگی و برخی آسیب های عصبی، از جمله عوارض آن است.

15- آیا سلنیوم به درد مفاصل کمک می کند؟

سلنیوم، به عنوان یک آنتی اکسیدان می تواند تولید رادیکال های آزاد را محدود کرده و در نتیجه درد آرتروز را کاهش دهد.

16- آیا سیب سلنیوم دارد؟

مقدار سلنیوم موجود در سیب 10 درصد است؛ زیرا گیاهان به طور معمول در خاک های دارای کمبود سلنیوم رشد می کنند.

سلب مسئولیت: سایت مکمل شاپ تمام تلاش خود را به کار گرفته است تا مطمئن شود همه اطلاعات موجود، درست، جامع و به روز هستند. با این حال، این مقاله نباید به عنوان جایگزینی برای دانش و تخصص یک متخصص مراقبت های بهداشتی دارای مجوز استفاده شود. همیشه باید قبل از مصرف هر دارویی با پزشک یا متخصص خود مشورت کنید. اطلاعات دارویی موجود در اینجا ممکن است تغییر کند و جهت پوشش کامل دستورالعمل‌ها، اقدامات احتیاطی، هشدارها، تداخلات دارویی، واکنش‌های آلرژیک یا عوارض جانبی در نظر گرفته نشده است. عدم وجود هشدارها یا سایر اطلاعات برای یک داروی معین نشان نمی‌دهد که دارو یا ترکیب دارو برای همه بیماران یا همه موارد خاص بی‌خطر، مؤثر یا مناسب است.