علل، علائم و روش‌های درمان کمبود ویتامین B12
آیا می‌دانید یکی از رایج‌ترین دلایل مشکلات روانی کمبود ویتامین b12 در بدن است؟ طبق آخرین آمار جهانی، ۶ درصد از افراد زیر ۶۰ سال در جهان به کمبود ویتامین ب 12 مبتلا هستند که این آمار در افراد بالای ۶۰ سال به ۲۰ درصد می‌رسد. هرچند ویتامین‌های گروه B در انواع مواد غذایی حیوانی و گیاهی یافت می‌شود، اما این آمار واقعا نگران‌کننده است. برای جلوگیری از عوارض کمبود ویتامین b12 باید علت‌ها، علائم و روش‌های درمان این مشکل را بشناسید و فقط با انجام چند کار ساده، از مشکلاتی مانند اختلالات روانی، کم‌خونی و خستگی مداوم پیشگیری کنید.
در این مقاله قصد داریم هرآنچه را که باید درباره پایین بودن سطح ویتامین ب 12 در بدن بدانید، بررسی می‌کنیم و راهکارهای ساده‌ای برای درمان کمبود ویتامین b12 بیان می‌کنیم. با خواندن مطلب پیش رو، خود را از عوارض کمبود b12 در امان نگاه خواهید داشت.
چه عواملی باعث کمبود ویتامین b12 می‌شود؟
بدن انسان قادر به تولید ویتامین ب 12 نیست؛ ازهمین‌رو این ویتامین ضروری باید از طریق رژیم غذایی تامین شود. اگرچه ویتامین b12 به‌وفور در مواد غذایی مختلفی از جمله گوشت، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات و انواع نان و غلات وجود دارد، اما کمبود این ویتامین تا ۲۰ درصد افراد جهان را درگیر می‌کند. به همین خاطر است که معمولا انواع ویتامین‌های خانواده B قطعا در بهترین قرص مولتی ویتامین برای زنان، مردان و حتی کودکان استفاده می‌شوند. در ادامه به بررسی رایج‌ترین دلایل کمبود ویتامین b12 می‌پردازیم:
کم‌خونی پرنیشیوز؛ شایع‌ترین علت کمبود ویتامین b12
کم‌خونی پرنیشیوز یک بیماری خودایمنی است که تاثیر شدیدی روی معده می‌گذارد و جذب ویتامین ب 12 در معده را با مشکل مواجه می‌کند. ویتامین ب 12 با پروتئینی در معده ترکیب شده و سپس جذب بدن می‌شود. کم‌خونی پرنیشیوز با ایجاد اختلال در روند ترکیب شدن ویتامین b12 با پروتئین موجود در معده، جذب این ویتامین را ناممکن می‌سازد.
با وجود ابتلا به بیماری کم‌خونی پرنیشیوز، ابتدا باید به پزشک مراجعه کرده و نسبت به درمان این بیماری اقدام کنید. در ادامه، مکمل‌های ب 12 از سوی پزشک برایتان تجویز خواهد شد. هنگام خرید این مکمل دقت کنید که قیمت قرص ویتامین b12 خارجی معمولا به‌دلیل کیفیت بالاتری که دارد، از مکمل‌های ایرانی بیشتر خواهد بود؛ اما تاثیرگذاری مکمل‌های خارجی کاملا ارزش هزینه کردن را دارد.
رژیم غذایی نامناسب؛ یکی از مهم‌ترین دلایل کمبود ویتامین b12
رژیم غذایی حاوی گوشت، ماهی و لبنیات معمولا ویتامین b12 کافی را تامین می‌کند؛ اما افرادی که به‌طورمنظم از این غذاها استفاده نمی‌کنند، دچار کمبود b12 خواهند شد. همچنین گیاه‌خواران، افرادی که مکمل‌های ویتامین b12 یا غذاهای غنی‌شده با این ویتامین مصرف نمی‌کنند، بیشتر در معرض خطر هستند.
البته توجه کنید که ویتامین b12 در بدن حدود ۲ تا ۵ سال ذخیره می‌شوند؛ در نتیجه بعد از مدت‌ها تغییر در رژیم غذایی، ممکن است عوارض کمبود ویتامین b12 در بدن نمایان شود. معمولا قیمت مکمل‌های b12 با سایر مکمل‌ها از همین خانواده از جمله قیمت قرص ویتامین b9 در یک محدوده قرار دارد؛ اما نکته مهم در تهیه مکمل مناسب، مشورت با پزشک و انجام آزمایش به‌منظور تشخیص دقیق کمبودهای ویتامین خانواده B است.
تاثیر بیماری‌های دستگاه گوارش بر جذب ناموفق ویتامین ب ۱۲
بعضی از بیماری‌های معده یا عمل‌های معده مانند گاسترکتومی از جذب کافی ویتامین ب ۱۲ جلوگیری می‌کند. گاسترکتومی یک عمل جراحی است که در آن بخشی از معده برداشته شده و خطر ابتلا به کمبود b12 را افزایش می‌دهد. از طرفی بیماری‌های روده از جمله کرون نیز جذب مقدار لازم ویتامین ب ۱۲ را متوقف می‌کند. بیماری کرون یک بیماری طولانی‌مدت است که باعث التهاب پوشش داخلی دستگاه گوارش می‌شود.
هرچند قیمت قرص ب کمپلکس چندان بالا نیست، اما هزینه کردن برای خرید بهترین مکمل‌ها نیز با وجود بیماری‌های گوارشی فایده‌ای نخواهد داشت؛ درواقع مصرف مکمل ب ۱۲ را باید با مشورت پزشک به مناسب‌ترین زمان موکول کنید.
کمبود ویتامین b12 چه علائمی دارد؟
علائم کمبود ویتامین b12 معمولا به‌تدریج ایجاد می‌شود، اما در صورت درمان نشدن، پیشرفته‌تر خواهد شد. از مهم‌ترین عوارض کمبود ویتامین b12 می‌توانیم به علائم عصبی و ایجاد اختلال در عملکرد مغز و سیستم عصبی اشاره کنیم. در ادامه به شما می‌گوییم که کمبود ویتامین b12 چه عوارضی دارد:
- مشکلات عصبی مانند بی‌حسی عصبی، سوزن سوزن شدن اندام‌ها، ضعف عضلانی
- مشکلات روانی از افسردگی خفیف یا اضطراب گرفته تا زوال عقل
- مشکلات تعادل و ناتوانی در راه رفتن
- تپش قلب و تنگی نفس
- رنگ‌پریدگی
- مشکلات گوارشی مانند یبوست، اسهال و از دست دادن اشتها
- مشکلات بینایی
بسیاری از متخصصان پوست و مو کمبود ویتامین b12 و ریزش مو را با یکدیگر مرتبط می‌دانند. ازهمین‌رو معمولا یکی از عوارض و علائم کمبود ویتامین b12 در زنان ریزش شدید موها مطرح می‌شود. به یاد داشته باشید که بعضی از عوارض کمبود ویتامین ب ۱۲ مانند خستگی و افسردگی با کمبود ویتامین دی یکسان است. باتوجه‌به مناسب بودن قیمت قرص ویتامین d توصیه می‌کنیم این ویتامین را نیز در رژیم غذایی خود قرار دهید.
چگونه کمبود ویتامین b12 را جبران کنیم؟
قبل از اینکه به روش‌های درمان کمبود ویتامین b12 بپردازیم، باید بگوییم که اثبات کمبود ویتامین b12 در آزمایش خون لازم است؛ بنابراین قبل از اقدام برای درمان این مشکل باید به پزشک مراجعه کرده و آزمایش‌های لازم را انجام دهید. پزشک باتوجه‌به علت کمبود b12 بهترین روش درمان را برایتان تجویز خواهد کرد که در ادامه به بیان بهترین روش‌ها می‌پردازیم:
درمان ریشه‌ای بیماری‌های مرتبط با کمبود b12
کم‌خونی یکی از شایع‌ترین دلایل کمبود ویتامین b12 است که با رفع آن به جذب بهتر این ویتامین در بدن نیز کمک خواهید کرد. معمولا برای حل این مشکل تزریق ویتامین b12 به نام هیدروکسوکوبالامین تجویز می‌شود. در ابتدا این تزریق‌ها به مدت ۲ هفته و به‌صورت یک روز در میان انجام می‌شود تا علائم کمبود ویتامین ب ۱۲ بهبود پیدا کند. بعد از دوره اولیه درمان، پزشک رژیم غذایی مناسبی را به همراه مصرف مکمل ب 12 به شما توصیه خواهد کرد.
ازآنجایی‌که کمبود ویتامین ب ۱۲ معمولا منجر به ضعف اندام‌ها و وجود مشکلات در راه رفتن می‌شود، پزشک ممکن است مصرف بهترین قرص غضروف ساز آمریکایی را نیز به شما توصیه کند تا عوارض ناشی از این کمبود ویتامین نیز کاملا جبران شود.
برای کمبود ویتامین b12 چی بخوریم؟
چنانچه کمبود ویتامین ب۱۲ ناشی از ابتلا به بیماری‌های خاص ایمنی و گوارشی نباشد، با رژیم غذایی مناسب می‌توانید این مشکل را برطرف کنید. از مهم‌ترین منابع غنی ویتامین B12 می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گوشت
- ماهی قزل‌آلا و ماهی کاد
- لبنیات مانند شیر، پنیر و ماست
- تخم‌مرغ
- غلات صبحانه
- محصولات سویا
توصیه می‌کنیم هنگام خرید مواد غذایی حتما برچسب‌های روی آن را بررسی کنید تا از مقدار ویتامین b12 موجود در آن‌ها آگاه شوید. بعد از بازگشت سطح ویتامین B12 به وضعیت نرمال، فقط با استفاده از رژیم غذایی مناسب می‌توانید از کمبود ویتامین b12 و مشکلات ناشی از آن جلوگیری کنید. کمبود ویتامین‌های گروه ب مشکلات متعددی برای بدن به وجود می‌آورند که تحت‌تاثیر قرار دادن پوست و مو یکی از آن‌ها است؛ به‌طوری‌که در پاسخ به سوال «خشکی لب کمبود کدام ویتامین است» از ویتامین‌های خانواده ب می‌توان نام برد.
جبران کمبود ویتامین ب ۱۲ با مصرف مکمل
اگر کمبود ویتامین ب ۱۲ شما به‌دلیل کمبود ویتامین در رژیم غذایی باشد، ممکن است پزشک مصرف روزانه قرص‌های ویتامین B12 در بین وعده‌های غذایی را برایتان تجویز کند. در بعضی از موارد نیز تزریق هیدروکسوکوبالامین برای دو بار در سال پاسخ‌گوی نیاز بدن به ویتامین ب ۱۲ خواهد بود. مقادیر توصیه‌شده برای مصرف قرص ویتامین ب 12 عبارت‌اند از:
- افراد ۱۴ سال به بالا: ۲.۴ میکروگرم در روز
- افراد باردار: ۲.۶ میکروگرم در روز
- افراد شیرده: ۲.۸ میکروگرم در روز
توجه کنید که برای جبران کمبود ویتامین b12 در کودکان و همچنین کمبود ویتامین b12 در بارداری حتما باید از پزشک مشورت بخواهید. افرادی که رژیم غذایی حاوی ویتامین B12 ندارند یا از رژیم‌های غذایی پیروی می‌کنند، تا آخر عمر نیاز به مصرف قرص ویتامین b12 خواهند داشت. بهترین زمان مصرف قرص ویتامین b12 معمولا همراه با صبحانه یا ناهار است. درصورت مصرف مکمل ب کمپلکس، توصیه می‌شود آن را صبح میل کنید.
مشورت با متخصص تغذیه؛ قطعی‌ترین روش درمان کمبود ویتامین b12
در این مقاله به بررسی علت‌ها، علائم و روش‌های درمان کمبود ویتامین B12 پرداختیم. درصورت مشاهده هرگونه علائم و عوارض کمبود ویتامین b12 قبل از هرچیز به پزشک متخصص مراجعه کرده و آزمایش‌های مربوطه را انجام دهید. پزشک با بررسی آزمایش و میزان سطح ویتامین ب ۱۲ در بدن، بهترین درمان را برایتان تجویز خواهد کرد. بااین‌حال تغذیه مناسب و مصرف مکمل‌های ب ۱۲ به‌صورت روزانه به حفظ سلامتی بدن و عملکرد سالم مغز و سیستم ایمنی کمک می‌کند. آیا شما هم با کمبود ویتامین B12 دست‌وپنجه نرم کرده‌اید؟ تجربیات خود را در زمینه حل این مشکل با ما و سایر مخاطبان مجله مکمل شاپ در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.
